ارتقای توانمندی فناورانه در بنگاه های بخش نابری الکترونیک ایران

صنعت هوایی با بازار جهانی در حدود 100 میلیارد دلار و با رشد سالانه 5 درصد یکی از صنایع راهبردی و با فناوری برتر در دنیا شناخته می شود. در این میان بخش ناوبری الکترونیک و فناوریهای آن با سهمی قابل ملاحظه از جایگاه خاصی برخوردار هستند. در این تحقیق با استفاده از روش تحقیق ترکیبی تبیینی تلاش شد تا الگویی جامع جهت ارتقای توانمندی فناوری در بنگاه های بخش ناوبری الکترونیک به عنوان یکی از حوزه های فناوری های برتر و پیچیده در ایران ارائه شود. در حالیکه جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده های کمی مربوط به یکصد و یازده شرکت مرتبط با حوزه ناوبری الکترونیک به همراه مدل سازی معادلات ساختاری، جهت و شدت روابط میان سازه های مدل را بررسی کرده است، استفاده از روش های کیفی روایتی و تحقیق موردی با استفاده از ابزارهای مصاحبه و مشاهده، درک عمیق تری از ارتقای توانمندی فناوری در این بنگاه ها حاصل کرده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که ارتقای توانمندی فناورانه وابسته به ارتقای قابلیت های در هم تنیده ای تحت عنوان توانمندی های پویا است که شامل توانایی ادراک از محیط، بهره برداری از فرصت های فناورانه، یادگیری و بازآرایی منابع می باشند. ارتقای این توانمندی های پویا نیز به شدت وابسته به رویکردهای راهبردی سازمانها است و بنگاه های با جهت گیری های توسعه گرا در خلق این توانمندی ها موفق تر هستند و این قابلیت های پویا نیز سبب ارتقای توانمندی فناورانه در این بنگاه ها می شود. شرکت های بخش ناوبری الکترونیک باید بتوانند به سرعت منابع خود را جهت پاسخ به نیازهای به سرعت در حال تغییر و بهره برداری از فرصت های زودگذر هماهنگ و یکپارچه نموده و بتوانند منابع خود را بسیج کنند. شرکت های بخش ناوبری الکترونیک برای ارتقای توانمندی فناوری نیازمند درک جامع از آن، هوشمندی، چابکی، یادگیرندگی، توان بسیج منابع هستند که همگی در پرتو رویکرد راهبردی توسعه گرا امکان پذیر می شود. از طرف دیگر این توانمندی ها در هم تنیده اند. به عنوان مثال ارتقای توانمندی تولیدی و مهندسی نیازمند یک درک مناسب از محیط بازار و فناوری (شناسایی)، توانایی بهره برداری، برنامه ریزی، یادگیری و همگرا کردن منابع است. یعنی نیازمند همگی این ابعاد توانمندی پویا است . این بدان معنا است که مجموعه ای نمی تواند خوب انتخاب کند، خوب اجرا و پیاده سازی کند و در نهایت خدمات و محصولات خوبی به بازار ارائه کند، مگر بتواند هوشمند باشد و محیط و تحولات آن را درک کند و لوازم حضور در آن را فراهم سازد تا بتواند از فرصت های بسیار زودگذر استفاده کند. لذا بطور همزمان چابکی (توانمندی بهره برداری) مهم است، زیرا فرصت تصمیم گیری زیاد نیست. از اینرو شرکت های ناوبری الکترونیک نیازمند نوعی عقل جامع هستند، یعنی عقلی که بتواند همه ی منابع را هماهنگ و یکپارچه در راستای اهداف سازمانی ببیند و ضروریات را تامین کند ، یاد بگیرد و اصلاح کند . در یک کلام پویا باشد. با توجه به نتایج تحقیق، نکته بسیار مهمی که می تواند برای سیاستگذاران حوزه ناوبری الکترونیک کشور مهم باشد، تنظیم معیارهای عضویت در زنجیره تامین ناوبری الکترونیک در کشور است. همواره در حوزه های با فناوری برتر این سوال مطرح است که آیا اتکا به توانمندی مهندسی و تولیدی یک شرکت برای حضور در زنجیره تامین صنعت کافی است؟ قطعا با توجه به تغییرات بالا در این حوزه، توسعه ی صنعت هوایی در بخش ناوبری الکترونیک نیازمند سازمانهای پویا ، هوشمند، چابک و یادگیرنده است. لذا سیاست گذاران این حوزه با در نظر گرفتن مدل پیشنهادی ارتقای توانمندی فناوری می توانند به تنظیم شاخص های ورود این شرکت ها به زنجیره تامین صنعت بپردازند. در واقع این بحث بسیار مهم می باشد که زنجیره ی تامین صنعت هوایی که در حوزه ناوبری الکترونیک بایستی به نیازهای حال و آینده بازار و فناوری پاسخ دهد، ضروری است تا متشکل از چه شرکت هایی باشد؟. بی تردید شناسایی شرکت هایی که ویژگی های لازم جهت ارتقای مستمر توانمندی فناوری همچون توانمندی های پویا و رویکردهای سازمانی توسعه گرا را دارا می باشند از اولویت بیشتری برای حضور در این زنجیره تامین برخوردار هستند. اصلاح روش های ارائه تسهیلات به شرکت های دانش بنیان بخش ناوبری الکترونیک در جهت ارتقای توانمندی فناوری این شرکت ها از دیگر پیشنهادات این تحقیق است. بی تردید ارائه ی تسهیلات فیزیکی به تنهایی جهت ارتقای توانمندی فناوری این شرکت ها کفایت نمی کند، زیرا این نوع از کمک ها عمدتا بر افزایش منابع تکیه دارد که آخرین حلقه از زنجیره کسب مزیت رقابتی در بنگاه ها است و لذا دارای استمرار و پویایی نمی باشد. ارائه تسهیلات مرتبط با ارتقای توانمندی پویای شرکت ها از مهمترین تسهیلات مورد نظر می باشد که نمونه های آن در کشورهای توسعه یافته وجود دارد. به عنوان مثال ایجاد سیستمهای هوشمندی در بخش هوایی کشور می تواند به عنوان بخشی از تسهیلات ارائه شده به این شرکت ها که عمدتا کوچک و متوسط هستند، باشد. با وجود این سیستم هوشمندی تجاری و فناوری بسیار پیشرفته، این شرکت ها از آخرین تحولات در بازار و فناوری های حوزه خود با هزینه های بسیار پایین آگاه می شوند. همچنین ارائه ی آموزش های مدیریتی و تشکیل شرکت های مشاوره مدیریت در حوزه های ناوبری الکترونیک می تواند بسیار مفید و سازنده باشد.